کلاسهای هفته سوم از دوره تربیت پژوهشگر هنر و رسانه به همت هیئت اندیشهورز معاونت علمی حوزه علمیه خراسان و با تدریس دکتر علی رازیزاده برگزار شد. در ذیل گزارشی از مباحث ارائه شده تقدیم میشود.
دکتر علی رازیزاده در روز نخست (5 شهریور 1401) که در سالن جلسات هیئتهای اندیشهورز برگزار شد، به هندسه مطالعات بازیهای رایانهای پرداخت. وی با اشاره به اینکه هنرهای نمایشی به سه بخش نمایش و تئاتر، سینما و بازیهای رایانهای تقسیم میشود، در گام نخست به اهمیت هندسه مطالعات بازیهای رایانهای پرداخت. و یدر این راستا به چرایی نیاز به هندسه مطالعات بازیهای رایانهای و فوائد آن نیز پرداخت و گفت: بازیها به لحاظ اقتصادی، مخاطبان فراوان و اثرگذاری بسیار زیاد از اهمیت فروانی برخوردار است.
رازیزاده با اشاره به چگونگی مواجهه با بازیهای رایانهای آن را جزو ملاک طبقهبندی هندسه مطالعات بازیهای رایانهای دانست و خود بازی، اثرگذاری بر کاربر و محیط و جنبههای هنری و زیباشناختی را از ملاکهای مواجه با بازی در مسیر مطالعات آن دانست.
استاد رازیزادی به گونهشناسی مطالعات بازیهای رایانهای پرداخت و آن را در سه شاخه تقسیمبندی کرد و گفت: در پرداختن به بازی رایانهای بهمثابه بازی باید به چیستی، ماهیت و فلسفه شکلگیری، سبکشناسی و جنبههای فنی (هوش مصنوعی، شبیهسازی، طراحی و غیره) و سرگرمی اشاره کرد. در مطالعه بازی رایانهای بهمثابه رسانه به جنبههای جامعهشناسی (نژادپرستی، گسست نسلی، فرقهگرایی، فمینیسم و غیره)، ارتباطات، بازیدرمانی (مبارزه با سرطان، تقویت سلولهای مغز، امید به زندگی و غیره)، بازیوارسازی، روانشناسی (هویت مجازی، خشونت، انزواطلبی و غیره)، بازیهای جدی، فرهنگ (مواجهه خانوادهها با بازی رایانهای و کاربران) توجه کرد و در نهایت در زیمنۀ بازی رایانهای بهمثابه هنر به طراحی هنری، روایتشناسی (روایتهای تعاملی) و نظریه حضور (حضور در محیط، حضور در روایت) توجه نمود.
دکتر رازیزاده در روز دوم (6 شهریور 1401) به تاریخ نمایش و نظریات حوزه نمایش پرداخت. وی به سیر تاریخی نمایش گفت: تئاتر از یونان شروع شد و ریشههای آیینی دارد، به این معنی که مراسمی بود جهت انجام قربانی به پیشگاه دیونیسوس برای افزایش محصولات، تسپیس از این مراسم الهام گرفت و اولین تراژدی را نوشت و اجرا کرد. سبک وی نو بود و مورد توجه قرار گرفت و تا مدت چند قرن ادامه یافت. در این سبک تمام اجرا به صورت موزون بود. ساختار چنین بود که ابتدا یک نفر بود که فردی به صورت تکخوانی حال و هوا را توصیف میکرد. سپس یک گروه کر پنجاه نفره مسئله اصلی را به صورت همسرایی میکردند. بعد از آن نمایش به صورت اپیزودهایی اجرا میشد که بین سه تا شش بازیگر داشت و در فاصله بین اپیزودها گروه همسرایی اجرا و شرایط را برای اپیزود بعدی آماده میکردند. در پایان اگزیدوس بود که کروه کر اجرا داشتند و خروج از صحنه اتفاق میافتاد.
استاد رازیزاده با اشاره به نویسندگان شاخص در عرصۀ نمایش به آثار آن نیز اشاره کرد و گفت: قدیمیترین نمایشنامه دنیا که به طور کامل باقی مانده است یک نمایشنامه یونانی است که (ایرانیان) نام دارد و داستان نبرد یونانیان و خشایارشاه و پیروزی یونانیان را نقل میکند.
آقای رازیزاده به انواع نمایشنامه اشاره کرد و گفت: یکی از انواع نمایشنامه، حماسه بوده است که با تراژدی تفاوتهای زیادی دارد. از جمله این تفاوتها این است که تراژدی یک روزه باید اتفاق بیفتد ولی حماسه گاهی روایتگر چند نسل از یک خانواده بوده است. حماسههای بهجای مانده بسیار اندک هستند مانند اودیسه. از جمله نمایشنامه نویسان موفق و مطرح یونان باستان میتوان به سوفوکل اشاره کرد.
وی در ادامه به اجزای نمایشنامه اشاره کرد و ابراز داشت در نمایشنامه این امور را داریم: ایده، موضوع، گفتار، شخصیت، موسیقی، آواز و صحنه. در این بین ایده، گفتار، موضوع و شخصیت مربوط به متن است و موسیقی، آواز و صحنه مربوط به صحنه است. ایده باید یک کلمه باشد، مانند حسد، عشق، قدرت، خیانت و …. موضوع باید یک جمله باشد که ایده را رد یا تایید میکند. این میشود تم کار و تمام اثر باید در خدمت این تم باشد. ذات نمایش به کشمکش است و این کشمکش سه قسم است: 1- آدمی با خود 2- آدمی با آدمی 3- انسان با غیر انسان از حیث مضمون نمایشنامهها سه دوره دارند: 1- دوره طبیعت محوری 2- دوره خدا محوری 3- دوره انسان محوری
در مورد انواع نمایش نیز میتوان به کمدی نیز اشاره کرد که دیرتر از حماسه و تراژدی بوجود آمد و همین کمدی بود که به نوعی به مرگ سقراط ختم شد. بعد از سقوط یونان دیگر تمدن آن رشد چندانی نداشت و دوره روم آغاز شد و تئاتر در آنجا رشد کرد.از جمله مهمترین نمایشنامه نویسان رم میتوان به سنکا اشاره کرد.
کلاسهای هفته چهارم از دوره تربیت پژوهشگر هنر و رسانه برگزار شد.
