هيئت انديشه‌ورز هنر و رسانه معاونت پژوهش این حوزه در راستای تبيين هنر دینی و پیوند آن با ارتباطات، نشست تخصصی پنجاه و دوم را در تاریخ 27 آبان 1400 با عنوان «جامعه اطلاعاتی و دین، نگاه به آینده» توسط استاد محترم جناب آقای دکتر کریم خان‌محمدی برگزار کرد.

در این نشست كه در سامانه اسکای روم برگزار شد، دکتر خان‌محمدی با طرح این پرسش که دین در آینده چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟ به سه مفهوم اصلی بحث اشاره کرد و گفت: مراد از آینده، آینده‌پژوهی به معنای پیش‌بینی است نه پیش‌گویی. پیش‌بینی نیز به درون‌دینی و برون‌دینی تقسیم می‌شود. در پیش‌بینیِ درون‌دینی بر اساس مستندات، به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که «آینده چگونه خواهد بود؟». باید در نظر داشت که هیچ‌گاه پیش‌بینی با قاطعیت همراه نیست، لذا منظور از نگاه به آینده، بررسی وضعیت دین براساس احتمالات قوی است.
وی منظور از «دین» را مجموعه‌ای از اعتقادات، آداب و اعمال کم‌وبیش سازمان‌یافته دانست که مرتبط به مافوق تجربه است و حاوی ارزش‌ها، نمادها و رفتارهای دینی می‌باشد. بنابراین ویژگی مشخصۀ دین این است که انسان فراتر از عالم محسوس به ماوراء قایل است و رفتاری معطوف به آن دارد. بنابراین دین در جامعه کارکرد دارد.
آقای خان‌محمدی با طرح این پرسش که با کامل شدن جامعه اطلاعاتی، دین چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟ ابراز داشت: «جامعه اطلاعاتی، جامعه جهانی است که همۀ افراد بر اثر انقلاب اطلاعاتی با هم در ارتباط هستند». در جامعه اطلاعاتی یا جامعه معرفتی، اکثریت مردم در حوزه خدمات، به‌ویژه در فرهنگ مشغول به فعالیت هستند. در چنین جامعه‌ای سرمایه اصلی مادیات نیست، بلکه علم و اطلاعات است، بنابراین جنگ موجود نیز جنگ سایبری است. وی با تأکید براین‌که جامعه اطلاعاتی شکل گرفته است و اکثریت مردم به شبکه‌های اینترنت دسترسی دارند، ادامه داد: حتی در چنین جامعه‌ای وضعیت اقتصادی نیز با اطلاعات مردم گره خورده و انجام می‌گیرد.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که برای پیشی‌بینی آینده، روش‌هایی توسط دانشمندان ابداع شده است، با اشاره به این روش‌ها گفت: مرسوم‌ترین روش پیش‌بینی آینده، روش فرافکنی روند است که با تحلیل روند گذشته، آینده را پیش‌بینی‌ می‌کند. براساس این دیدگاه، تحولات قاعده‌مند هستند و اگر مسیر دین بررسی گردد، قابل پیش‌بینی خواهد بود. روش نگرش سنجی و تحلیل‌داده از دیگر روش‌های پیش‌بینی است. اما روش تفهمی-ذاتی براساس تحلیل عقلی به دنبال تحلیل انسان است.
دانشیار دانشگاه باقرالعلوم (ع) با اشاره به روش پیش‌بینی درون‌دینی گفت: براساس مستندات و اطلاعات دینی می‌توان گفت از دیدگاه اسلام آینده و اساس جهان بر مبنای رشد ارتباطات و تکنولوژی خواهد بود، بنابراین آینده جهان از منظر دینی، اطلاعاتی است. وی با تمسک به برخی از روایات ائمه (ع) در این زمینه نتیجه گرفت که جامعه اطلاعاتی رخ خواهد داد و نه تنها دین از بین نمی‌رود، بلکه رشد نیز خواهد داشت. وی با اشاره به جامعۀ آرمانی مهدویت متذکر شد: باید نگاه مثبتی به اطلاعات داشت. جامعه مهدوی آرمان تولید می‌کند، برای این آرمان باید از وسایل ارتباطی استقبال نمود. هر چه جامعه اطلاعاتی‌تر گردد، دین نیز بارزتر می‌شود.
وی در بخشی از سخنان خود با اشاره به دیدگاه هراری به نقد نظریه وی پرداخت و ابراز داشت: هراری معتقد است که همان‌طور که جهش ژنیتیکی باعث شکل‌گیری انسان خردمند شده تا تولیدات فراوانی داشته باشد، ابَر انسان نیز می‌تواند خلق گردد و تمام توانایی به کامپیوتر منتقل شود و در این زمان نیازی به دین نیست. اما پیش فرض‌های او غلط است و روح را انکار کرده است. در عین این‌که هوش مصنوعی بر اثر رشد اطلاعات شکل می‌گیرد، اما این منافاتی با نیاز انسان به دین ندارد.
استاد خان‌محمدی در نتیجه گفت: مادامی که انسان در زندگی مشکل دارد، دین نیز خواهد بود، چرا که همواره انسان به دنبال پاسخ به این سوال خواهد بود که از کجا آمده‌ام و به کجا خواهم رفت؟