موضوع: بررسی نقش فضای مجازی در سرمایۀ فرهنگی (مطالعۀ موردی: دانشجویان پیام نور مرکز اصفهان)
دوفصلنامه مطالعات هنر و رسانه، مقاله ۳، دوره ۲، شماره ۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۹، صص 111-85.
نویسنده: محسن کوهی1، مرتضی واحدیان2
1.استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان، اصفهان، ایران.
2 کارشناس ارشدجامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
چکیده:
ارتباطات و فرهنگ ازاین‌رو که ارتباط محصول فرهنگ و فرهنگ مشخص‌کننده ساختار فضا و زمینه‌های ارتباطی است، محکوم به هم‌زیستی‌اند. از سویی دیگر، ارتباطات محمل و مسیر زندگی فرهنگ است و درنتیجه، هیچ فرهنگی بدون ارتباطات قادر به بقاء نیست. اقبال گستردۀ ایرانیان به استفاده از فضای مجازی را می‌توان به‌عنوان پدیده‌ای فرهنگی و رسانه‌ای از زوایای مختلف موردبررسی قرارداد. از همین منظر، پژوهش حاضر به‌مطالعه و بررسی سرمایۀ فرهنگی در بین کاربران فضای مجازی با استفاده از روش پیمایشی پرداخته است. در این تحقیق، منظور از سرمایۀ فرهنگی مجموعه‌ای از روابط، معلومات و امتیازات است که فرد برای حفظ کردن یا به‌دست آوردن یک موقعیت اجتماعی از آن استفاده می‌کند. در این راستا، دیدگاه نظری پیر بوردیو ، تکیه‌گاه فضای مفهومی پژوهش است. برای سرمایۀ فرهنگی سه بُعد تعریف شده است که شامل بُعد بدنی (مجموعۀ توانایی‌ها و دانایی‌های ذهنی و مهارت‌های عملی و رفتاری و تجربی)، بُعد عینی (اشیاء و لوازم فرهنگی مثل کتاب، مجلات، تابلوهای نقاشی و…) و بُعد نهادی (مدارک تحصیلی، فنی و حرفه‌ای و فرهنگی و هنری) می‌باشد. روش پژوهش حاضر بر مبنای اصول روش‌شناختی کمی است و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای،400 نفر به‌عنوان حجم نمونه از میان دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان انتخاب شده و از ابزار پرسشنامه برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد متغیرهای جنسیت و ساعات حضور در فضای مجازی بر میزان سرمایه فرهنگی کاربران این شبکه مؤثر است و متغیرهای سن، وضعیت تأهل، سال ورود به دانشگاه، نوع دانشکده، سابقه استفاده از فضای مجازی، نوع شبکۀ اجتماعی و عضویت در گروه‌های مجازی تأثیری در میزان سرمایه فرهنگی کاربران ندارد.
کلیدواژه‌ها: فضای مجازی، سرمایه فرهنگی، کاربران
لینک دریافت مقاله: