سینما ابتدا به عنوان یک صنعت نوپدید آغاز به کار کرد، اما به سرعت جنبه‌های جدیدی پیدا کرد تا این‌که به عنوان یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین هنرها مطرح شد. سینما به گونه‌ای از هنرهای دیگر بهره می‌برد که به نوعی برآمده از آن‌ها به شمار می‌رود، اما از تک تک هنرهای دیگر در فرم هنری و توانایی ایجاد تجربۀ زیباشناختی برتر است. در دهه‌های اخیر، سینما به عنوان یک هنر تأثیرگذار در شکل‌دهی شخصیت فردی و همچنین جهت‌دهی به وضعیت جامعه لحاظ شده است. توجه به جنبه‌های رسانه‌ای در کنار جنبۀ هنری، همراه با تأثیرگذاری شناختی – عاطفی، این اهمیت را نشان می‌دهد. اما باید توجه داشت که سینما یک ابزار نیست، بلکه یک هنر تمام عیار است. زمانی‌که بایسته‌های هنری آن به درستی صورت پذیرد، رسانه‌ای مؤثر در اختیار شما است که می‌تواند در راستای اهداف مختلف فرهنگی و دینی تأثیرگذار باشد. نگاه ابزاری به آن، باعث ایجاد ضعف در فرم هنری و در پی آن، عدم تحقق اثر هنری می‌شود. با هر هدفی که به سوی سینما می‌رویم، باید از گذرگاه خلق هنری بگذرد.
ورود نخستین دوربین فیلم‌برداری به ایران، در زمان مظفرالدین شاه و سال 1279 شمسی رخ داد که آغازی برای سینمای ایران به شمار می‌رود. هر چقدر سینمای پیش از انقلاب اسلامی ایران، به استثنای مواردی انگشت شمار، سینمای مبتذل به لحاظ فرم و محتوا بود، سینمای پس از انقلاب اسلامی، رشد چشم‌گیری در فرم و محتوا داشت. سینمای دفاع مقدس و سینمای انقلاب، به عنوان یک گونۀ ملی مبتنی بر دغدغه‌های دینی، به وجود آمد و آثاری به یادماندنی خلق شد که برخی از این آثار، الگوهایی برای تاریخ سینمای ایران به شمار می‌روند. این روند در سال‌های اخیر با ظهور فیلم‌های اجتماعی پررنگ‌تر شد. آثار سینمای اجتماعی ایران، تحولی در پرداختن به مسایل و دغدغه‌های انسانی به شمار می‌رود که با وجود موارد انگشت شماری که با مسایلی در محتوا روبه‌رو هستند، در مجموع تحولی نو به ارمغان آورده‌اند.
سینما از جنبه‌های مختلف هنری، دینی، اجتماعی، روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و سیاسی قابل مطالعه است. عدم توجه به سینما، چه در بازشناسی گذشته و حال یا مطالعات برای برون رفت به سوی وضعیت مطلوب، سبب نادیده انگاشتن یکی از مهم‌ترین هنرهای معاصر می‌شود. در دورۀ کنونی، کمتر انسانی یافت می‌شود که روزانه یا دست‌کم هفتگی فیلم سینمایی نبیند. بر همین اساس، مطالعات زیباشناختی یا میان‌رشته‌ای سینما در دهه‌های اخیر رشد چشم‌گیری داشته است.
هیئت اندیشه‌ورز هنر و رسانه حوزه علمیه خراسان، براساس اهداف و رسالت‌های خود، بخشی از فعالیت‌های علمی و پژوهشی خود را معطوف به سینما کرده است. در ادامه برخی از مهم‌ترین فعالیت‌های این هیئت، در راستای پرداختن به سینما اشاره می‌شود:
۱. قرار دادن سرفصل‌هایی همچون «روش نقد فیلم»، «تاریخ سینما و نظریه‌های سینما» و «ژانرهای سینما» در دوره تربیت پژوهش‌گر هنر و رسانه.
۲. برگزاری نشست‌های تخصصی «محاکات» با موضوعات سینمایی همچون «سینمای مستند از واقعیت تا حقیقت»، «تبارشناسی سینمای دینی»، «درونی‌سازی ایده‌های دینی (عاشورایی) در فیلم»، «بررسی نگاه فقهی تصویرگری معصومین در فیلم»، «بررسی نگاه فقهی تصویرگری معصومین در فیلم».
۳. انتشار مقالات سینمایی در «دوفصلنامه مطالعات هنر و رسانه» با عناوینی همچون «تصویر اجتماعی زن ایرانی در سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی»، « فلسفه و اقتباس سینمایی؛ بررسی مصادیق سینمایی تمثیل غار افلاطون» و «برساخت‌گرایی واقعیت و مستندنمایی رسانۀ سینما».
۴. تدوین و انتشار کتاب با موضوع تحلیل سینما با عناوینی همچون «الگوهای محتوایی سینمایی غرب» و مجموعۀ شش جلدی «بازنمایی سینمایی جریان‌های معنویت‌گرا».
۵. پرداختن به مسایل فقهی سینما به لحاظ جنبه‌های تولید و مخاطب در کتاب «رساله احکام هنر و رسانه» به همراه فتاوای مراجع عالی‌قدر امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری (مدظله)، آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله سیستانی.
۶. تدوین دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله) در بخشی از کتاب «هنر و رسانه در آیینۀ دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله)» در زمینۀ اهمیت سینما، وظیفۀ سینماگران، آسیب‌شناسی سینما و بایسته‌های سینمای مطلوب.
۷. قرار دادن دروس مربوط به مطالعات سینما در تدوین رشته‌های سطح 2 و 3 «مطالعات دین و رسانه» و «مطالعات هنر اسلامی» با عناوینی همچون «شناخت سینما»، «فلسفۀ سینما»، «سینما و فقه»، «تاریخ سینما»، «نسبت فیلم و سینما» و «مطالعات دینی فیلم».
۸. تهیۀ کتاب‌های مرتبط با مطالعات سینما در کتابخانۀ تخصصی هیئت اندیشه‌ورز هنر و رسانه جهت استفاده اساتید و پژوهش‌گران.
۹. تولید محتوا در تارنما و کانال‌های اطلاع‌رسانی هیئت اندیشه‌ورز هنر و رسانه دربارۀ آثار سینمایی و نقد آن.
دکتر جواد امین خندقی
مدیر هیئت اندیشه‌ورز هنر و رسانه حوزه علمیه خراسان