موضوع: ارتقای ذائقۀ زیباشناسی بر مبنای حمد در قرآن و روایات
دوفصلنامه مطالعات هنر و رسانه: دوره 3، شماره 5 ، بهار و تابستان 1400، صفحه 155-174.
نویسنده: مهناز احتشامی1، عاطفه پور صالحی2
۱ دکترای پژوهش هنر، دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
۲ دکترای پژوهش هنر، دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
چکیده:
از مسایل بنیادی جریان زیبایی‌شناسی، نسبت میان حقیقت زیبایی و درک زیبایی است. در دیدگاه اسلامی، حقیقت زیبایی جریانی ثابت در هستی است که دارای مراتبی از زیبایی محسوس تا معقول می‌باشد و این موضوع با توجه به رابطۀ مُدرِک و مُدرَک بودن انسان و زیبایی، سطوح متفاوتی از درک زیبایی را ایجاد می‌نماید. نظر به مراتبی بودن زیبایی، در این دیدگاه، آن‌چه به‌عنوان هدف ایده‌آل برای انسان تبیین گردیده، متوقف نماندن بر زیبایی محسوس و سوق یافتن به زیبایی معقول یا حُسن است. در این راستا، ارتقای سطح ذائقۀ زیباپسندی فرد، مستلزم ارتقای سطح شناخت و معرفت او نسبت به زیبایی و رسیدن به حسن‌شناسی است، اما راهبرد صحیح این ارتقاء در هاله‌ای از ابهام است. این مقاله که از نوع تحقیق بنیادی است، درصدد است تا با بررسی ساختار ادراکی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن، راهبردهای ارتقای سطح ذائقۀ زیباشناسی را مورد پژوهش قرار دهد که در راستای دست‌یابی به یافته‌های پژوهش، از مبانی معرفت‌شناسی اسلامی به‌ویژه آرای علامه طباطبایی با روش‌های توصیفی – تحلیلی و استنباطی بهره گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عامل «مواجهه» نقش مهمی در شکل‌گیری معرفت داشته و کیفیت آن در کیفیت معرفت حاصله اثرگذار است. بنابراین به‌منظور ارتقای ذائقۀ زیباشناسی باید سطح مواجهۀ افراد، اصلاح و تقویت شود. در همین راستا، با بررسی این موضوع در قرآن و روایات، بهترین راهبرد ارتقاء مواجهه، توجه به حمدهای ابراز شده و فعال شدن حمد در وجود فرد است.
کلیدواژه‌ها: حُسن، معرفت، مواجهه، ذائقۀ زیباشناسی، حمد
لینک دریافت مقاله: