معرفی مقاله
عنوان: «بررسی جبرئیل در حکمة الاشراق سهروردی و هنر نگارگری ایرانی»
نقش مایه بهار 1392، دوره 5، شماره 14، 78-65
نویسنده: مریم مولوی1، امیر نصیری2
1. کارشناسی ارشد فلسفه هنر
2. استادیار فلسفه هنر دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده: فرشتگان موجودات مقدس و ماورائی هستند که از دیرباز ذهن بشر را به خود معطوف داشته‌اند. در دوران پیش از اسلام این موجودات مقدس بر سفالینه‌ها یا صخره‌ها در دل کوه‌ها نقش شده‌اند، ولیکن پس از ورود اسلام و بویژه از دوره ایلخانی به بعد این موجودات نامحسوس به شکل کنونی در نگارگری پدیدار شدند که ترسیم کنونی آنان بر اساس آیات و روایات در نگاره‌ها صورت گرفته است. فرشتگان تا قبل از دوره معاصر هیچگاه به تنهایی موضوع نقاشی نبوده‌اند و تا پیش از آن نیز به دلیل کارکردشان در ابلاغ وحی و… به اشخاص مقدسی چون پیامبر(ص) ترسیم شده‌اند، بویژه فرشته‌ای چون جبرئیل که به خاطر نقش مهمش بارها در نگاره‌ها حضور پیدا می‌کند. از این رو در این مقاله سعی بر آن است که به بررسی فرشته مقرب، جبرئیل، در آرا سهروردی و هنر نگارگری پرداخته شود، چرا که به دلیل اهمیت این فرشته در دین اسلام در نگارگری به همراه اشخاص مقدس ترسیم شده است. بنابراین ساختار این مقاله به شرح ذیل است: ابتدا به بررسی جبرئیل -نور اقرب- در آرا سهروردی پرداخته می‌شود و سپس به بررسی آن در هنر نگارگری با بهره‌گیری از آیات و روایات می‌پردازیم. در پایان نکات اشتراک و تمایز بین فرشته مقرب، جبرئیل، در آرا سهروردی و هنر نگارگری بیان می‌شود.

جبرئیل، نور اقرب، ماهیت فرشته، جنسیت فرشته، بال فرشتگان